10YearsChallenge բնության մեջ

• Կազմել յուրաքանչյուր վայրի փոփոխությունների տասնամյա պատմությունը:

Պլաստիկ շշեր

Հաշվարկված է, որ աշխարհում ներկայումս յուրաքանչյուր րոպե օգտագործվում է մոտավորապես 1 միլիոն պոլիէթիլենային տարա, իսկ մեկ մարդը տարեկան օգտագործվում է միջինը 130 պոլիէթիլենային տարա` տոպրակների կամ շշերի տեսքով: Վիճակագրության համաձայն` Եվրամիության յուրաքանչյուր բնակիչ տարեկան օգտագործում է 500 պլաստիկ տոպրակ, ընդ որում մեծ մասը` մեկ անգամ միայն: Հայտնի է, որ հողում որոշակի խոնավության պայմաններում նույնիսկ 1000 տարին բավարար չէ պոլիէթիլենի բնական քայքայման համար, այն դեպքում, երբ թուղթը քայքայվում է 2-3 ամսում, նարնջի կեղեւը` 6 ամսում, ծխախոտի մնացոդը` 10-12 ամսում:

Հայաստանում ներկայումս շատ մեծ քանակությամբ պլաստիկ շշերով ըմպելիք է սպառվում, տարեկան 5—6 հազար տոննա դատարկ տարա է առաջանում։ Եթե  այդ ծավալը հավաքագրվի, ապա հնարավոր կլինի Հայաստանում ներդնել շշից շիշ արտադրելու տեխնոլոգիան եւ վերամշակումից հետո տեղում արտադրել սննդի համար պիտանի, անհրաժեշտ ստանդարտներին համապատասխանող շշեր, եւ վերամշակված կիսաֆաբրիկատն այլեւս չարտահանել։ Այսօր տարեկան հավաքագրվում է 1500 տոննա շիշ։ Քանակի անբավարարության պատճառով հայաստանի թվով մի քանի գործարանները դժվարությամբ են դրական ցուցանիշ ապահովում։

Պլաստիկ աղբի վերամշակում Հայաստանում

Պլաստիկ աղբի վերամշակում Հայաստանի մեծ մասում ըստ էության գոյություն չունի։ Եվրոպական միության ֆինանսավորմամաբ «Ուրբան» հիմնադրամի կողմից իրականացվող «Բնապահպանական մարտահրավերները` հնարավորություն։ Պլաստիկ շշերից շինարարական նյութերի ստացում» ծրագիրը պայմաններ է ստեղծում, որպեսզի Հայաստանի հարավում ընտրված 10 քաղաքներում պլաստիկ աղբը հավաքվի և վերածվի ավազապոլիմերային հումքից շինարարական սալիկների։ Նրանք արտադրանքը բաղկացած է 75 տոկոս ավազից 24 տոկոս պլաստիկից և մեկ տոկոս գունանյութից, որ տալիս էն արտադրանքին գունավորում հաղորդելու համար։ Ստացված հումքը տաք վիճակում լցվում է հատուկ կաղապարների մեջ, որտեղ սառչելով, նյութը ընդունում է համապատասխան ձևը։ Ծրագիրն իրականացվում է Սյունիքի և Վայոց ձորի մարզերի 9 քաղաքներում (Սիսիան, Կապան, Գորիս, Մեղրի, Ագարակ, Քաջարան, Եղեգնաձոր, Վայք և Ջերմուկ) ընդ որում հիմնադրամը Կապանի հետ համագործակցության վաղեմի փորձ ունի։ Ներկայումս ծրագիրն իրականացման փուլում է, իսկ Կապանում հիմնվելիք արտադրամասը սկսելու է աշխատել 2019-ի գարնանը։

• Գրել սեփական տեսակետը փոփոխությունների վերաբերյալ

Իմ կարծիքով եթե մարդիկ սկսեն պլաստիկ շշերի գնելու փոխարեն ունելա անձնաակն շիշը և օգտագործել միայն դա, պլաստիկի խնդիրը շատ թե քիչ կլուծվեր։ Կամ սկսեն արտադրել նամնա բան, որ ժամանակի ընթցքում այն անհայտանում է։ Պլաստիկի խնդիրը շատ լուրջ է, միայն Հաստանը չէ որ ունի այդ խնդիրը, չէ որ հիմա պլաստիկի պատճառով կենդանիներ են վերանում, բնություն է աղտոտվում, օվկյանոսը և ուրիշ այլ խնդիրներ։

• Բերեք challenge -ի օրինակ Հայաստանում, ձեր բնակավայրում

Կասկաադ 

Օպերա

Ռուբի Նազարյան Ը

ա․

Հյուրընկալ, անակնկալ, դյուրընկալ, առնչվել, երկնչել, խոչընդոտ, ակնթարթ, դասընթաց, մթնկա, անընթեռնելի, խոյընթաց, չբռնել, նախընտրել, սրընթաց, խաղընկեր, ձեռնտու, ըմպելիք, առընթեր, ակնդետ, դյուրընթեռնելի, չընկնել, անըմբռնելի, դրմբոց, օրընդմեջ, այլընտրանք, ճեպընթաց, անընդունակ, ակնբախ, ընթանալ, զուգընթաց, համընկնելի, չընդդիմանալ, երկընտրանք, կորնթարդ, համընթաց, գահընկեց, գիրկընդխառն, զմռսել, ընթերական, ինքնըստինքյան, չընկճվել, ամենաընտիր, մթնշաղ, անընդունելի, անընդմեջ, որոտընդոստ, ձկնկիթ, ամենաընդունակ, հոտնկայս, անընդհատ, չընդունել, ընկրկել, ընչացք, մերթընդմերթ, գույնզգույն, գործընկեր, դյուրըմբռնելի, հետզհետե, մեջընդմեջ, չըմբոշխնել, վերընթաց, ընձուխտ, մակընթացություն, օրըստօրե, արագընթաց, դասընկեր, ամենաընդունելի, լուսնկա, վերընձյուղվել։

բ․

Դասընկերներով անակնկալ մի որոշում կայացրինք՝ արշավ կազմակերպել դեպի Մայմեխի կատարը և ամրացնել հայոց եռագույն։ Ակնթարթորեն ընդունված որոշումը բոլորիս ոգևորեց։ Վերընթաց ճանապարհն անցնում էր որոտընդոստ գետակին զուգընթաց։ Ծառերը մթնկա անտառում թվում էին գիրկընդխառն կերպարանքներ և անըմբռնելի երկյուղով լցնում մեր սրտերը։ Վերելիքը դժվարին էր․ բայց, ինքնստիքյան հասկնալի է, որոշեցինք հաղթահարել խոչընդոտները և չկրկնել։ Լուսնկան նոր էր անհետացել երկնակամարից, երբ հասանք հովվական վրանների, որտեղ մեզ հյուրընկալեցին ջերմորեն։ Նախընտրեցինք չհանգստանալ և ոտքի վրա մի-մի բաժակ կաթըմպելով՝ առաջ ընթացանք։ Կորնթարդ բլրանկները թվում էին անվերջանալի։ Որքան բարձրանում էինք, սրընթաց գետակի ջրերն ավելի գուլալվում էին, և մենք մերթընդմերթ տեսում էինք արևի տակ ցոլացող կարմրախայտ ձկներին․ որոնք, ասում են, ձկնկիթ են դնում բարձր, անմատչելի ակունքներում։ Հետզհետե օրը ցրտեց, և դաշտային բուսականության փոխարեն մեր առջև փռվեցին ալպյան գույնըզգույն ծաղիկներ։ Վերջապես սարի կատարին ենք։ Ակնդետ նայում ենք հրաշալի բնապատկերների և սքանչանում։